Foça'nın Tarihi Mirası 5

Beşkapılar

Beşkapılar adıyla anılan yapı;Osmanlı döneminde
kayıkhane olarak kullanıldı.
















Günümüzde görsel ve işitsel etkinlikler için kullanılmaktadır.













Yeldeğirmenleri

Değirmentepe’de bulunan 3 adet yeldeğirmeninin
18. - 19. y.y.’larda inşaa edildiği düşünülüyor.



Değirmenlerin yanısıra; aynı tepede,
bir de Ana Tanrıça kutsal alanı bulunmaktadır.




Kayaya oyulmuş merdivenlerle ulaşılan kutsal alanda,
50 kadar sunak nişi bulunmuştur.





Taş Evler

Foça’da
19. y.y. yöre mimarisini temsil eden,
180 kadar tescilli ev bulunmaktadır.












Bu evlerin inşaasında kullanılan temel malzeme
“Foça Taşı” olarak tanınan ve yerel taş ocaklarından
çıkartılan tüf taşıdır.










Tescilli binalardan 30 tanesi,
Kültür Bakanlığı tarafından onaylanmış
projelere uygun olarak,
sahipleri tarafından restore edilmiştir.

Foça'nın Tarihi Mirası 4

Athena Tapınağı

İlk kez Ord.Prof.Dr. E. Akurgal tarafından 1952-1953 yıllarında keşfedilmiştir.

Helen dünyasına özgü olan İon düzeni tapınakların en eski örneklerinden biridir.













Yapılan kazılarda tapınağa ait çok sayıda
mimari parça bulunmuştur.














M.Ö. 6. Yüzyıla ait bu tapınağın üzerinde ve kutsal alanına 1976 yılında lise binası yapılmıştır.

















Camiler

Fatih Camii, 1455 yılında
Fatih Sultan Mehmet’in
Foça’yı ele geçirmesinden sonra
adına yaptırılan,











Kanuni Sultan Süleyman tarafından
restore edilen
ve günümüzde ibadete açık
üç camiden birisidir.











Kayalar Camii
16. Yada 17. y.y.’da inşaa edilmiştir.



















Osmanlı Mezarlığı

Halen çok sayıda mezar taşı
düzgün olarak yerlerinde durmaktadır.


















Bu mezarlık,
Türk dönemi mezarları arasında
bütünlüğünün korunması açısından
öneme sahiptir.















Saptanabilen en eski mezar taşı,
Kanuni Sultan Süleyman zamanına aittir.

Foça'nın Tarihi Mirası 3

Arkaik Kent Duvarı

Herodot’un da bahsettiği Phokaia’nın ünlü surları,Maltepe Tümülüsü içerisinde 1992 senesinde bulunmuştur.

Oldukça iyi bir durumda bulunan bu surların ancak bir bölümü,1992 ve 1994 kazıları sırasında ortaya çıkartılmıştır.

İ.Ö. 590-580 yıllarına tarihlenen bu surların izlerine kentin bir çok yerinde yapılan araştırmalarda rastlanılmıştır.

Bu surların başka bir örneği dünyada bulunmamaktadır.


Amfi Tiyatro

Varlığı ilk kez 1991 yılı kazıları sırasında ortaya çıkartılan antik tiyatronun kuzeydeki duvarı iyi bir biçimde korunmuştur.

Kazılar sırasında ele geçen tarihleyici malzemeyle İ.Ö.340-330 yıllarına tarihlenen bu tiyatronun Büyük İskender zamanında yapılmış olduğu anlaşılmıştır.

Diğer bir değişle Foça tiyatrosu Klasik Dönem sonuna ait olup, Anadolu’nun en eski tiyatrosudur.











Liman Kutsal Alanı

İ.Ö. 580 yıllarına tarihlenen bu açık hava kaya tapınağı Anadolu’nun Ana Tanrıça’sı Kibele’ye adanmıştır. 1993 yılı kazıları sırasında Athena Tapınağının kuzey yamacında deniz kıyısında bulunularak ortaya çıkarılmış ve kazı ekibi ile Foça Belediyesi’nin ortaklaşa çalışmalarıyla çevre düzenlemesi yapılmıştır.

Bu alanda kayalar içerisine oyulmuş nişlerde tanrıça Kibele’nin
heykel ve kabartmaları bulunmuştur.

Foça'nın Tarihi Mirası 2

Phokaialılar denizcilikte ve ticarette önemli bir başarı elde etmişler ve Akdeniz’in değişik kıyılarında koloniler kurmuşlardır.

Phokaialılar
50 kürekli ve 500 kişi taşıma gücünde tekneler kullanırlardı.

Phokaia İonlar döneminde
Akdeniz’deki bir çok kent için bir anakent konumunu kazanmıştır.

Bu kentlerden bugün bilinenler şunlardır:

• Lampsakos (Lapseki) / Türkiye
• Amisos (Samsun) / Türkiye
• Elea (Velia) / İtalya
• Alalia / Korsika
• Massalia (Marsilya) / Fransa
• Emporion (Ampuria) / İspanya
• Nice ve Antippes (Antipolis) / Fransa

İ.Ö. 6. y.y.’daki Pers istilası, kentin parlak döneminin sonu oldu.Phokaia’lıların bir çoğu, ünlü gemilerine binerek, Akdeniz’deki kolonilerine göç etmiştir.

Pers istilası, M.Ö. 334 yılında Büyük İskender tarafından sonlandırılmıştır.

M.Ö. 133’de bir Roma kenti olan Foça, daha sonra da 11y.y.’a kadar Bizans hakimiyetinde kalmıştır.

1082 yılında bir Venedik ticaret kolonisi oluşturulmuş ve
1086 yılında ilk kez Türkler tarafından alınmıştır.

1275 -1455 yılları arasında bir Genova ticaret kolonisi olan Foça,
1455 yılından buyana Türk hakimiyetindedir.

Foça’da yaşam binlerce yıldır aynı kentte devam etmektedir ve bu nedenle eski Phokaia’dan kalanlar çağlar boyunca büyük tahribata uğramıştır.

Kentteki en önemli arkeolojik kalıntılar:

• Arkaik kent duvarı
• Antik tiyatro
• Liman kutsal alanı
• Athena Tapınağı

Foça'nın Tarihi Mirası 1

Tarihi M.Ö. 2000’e kadar uzanan Foça, Aoller tarafından kurulmuştur.

Kentin iyi bilinen tarihi, M.Ö. 9. y.y. Sonlarından itibaren Foça’ya yerleşmeye başlayan İon’larla birlikte başlar.

Phokaia,
Doğu Ege’de yerleşik 12 İon kent-devleti tarafından kurulmuş olan İon Birliği’nin en kuzeydeki üyesi olur.

Foça (Phokaia) adını foklardan alır.

Günümüzde dahi, Türkiye’nin Güney Ege ve Batı Akdeniz sahillerindeki balıkçılar Akdeniz fokunu “foça” olarak adlandırmaktadır.

Resimdeki Phokaia’da kullanılmış olan
fok figürlü bir sikke
MÖ 500-600

FOÇA

Akdeniz Havzası'ndaki en verimli su kütlelerinden birisi olan İzmir Körfezi’ndedir.

Anadolu’nun en verimli tarım alanlarından birisi olan Gediz Havzası’nın kıyısında yer alır.

Bölgedeki en büyük doğal limandır.

Adaları, doğal peyzaj ve doğal yaşam bakımından değer taşır.

Aşağıdaki dört olgu, Foça’nın karakterini şekillendirmiştir:

Foça-Phokaia Coğrafi Konum

FOÇA;
Doğu EGE'nin orta noktasında ve İzmir Körfezi'nin girişinde kurulmuştur.